در حالی که کمیت بازیهای رایانهای و موبایلی امروزه افزایش قابل توجهی داشته است، معیار اصلی انتخاب مخاطب «کیفیت» بازی است. احتمالا در سالهای گذشته که فراوانی محصول در بازار ایران تا این اندازه نبود، مخاطبین برای دسترسی به حداقلهای سرگرمی در پلتفرمهای در دسترس خود ناچار به استفاده و استقبال از بازیهایی بودند که مشکلات متعدد در کیفیت ساخت و نیز کیفیت سرگرمکنندگی گریبان آنها را گرفته بود. به هر حال، تجربهی کمنقص و با کیفیتتر، به مرور زمان در بازیهای داخلی هم ایجاد شد و خود با وجود اینکه تابعی از افزایش روزافزون استودیوهای بازیسازی و تعداد بازیهای تولید شده برای هر پلتفرم بود، دلیلی برای به وجود آمدن آزمایشهای کنترل کیفی و شکلگیری یک نظام عیبیابی در بازیسازی ایران شد. «گپ لب» به صورت حرفهای وارد این میدان شد و در واقع کاملترین نمونه برای مرجع تضمین کیفیت بازیها به حساب میآید.
اما رسیدن به این مهم کاری ساده و بیهزینه نبوده است. در حالی که بازیسازان اهمیت و ضرورت رسیدگی به کیفیت بازی خود و حل مشکلات آن پیش از انتشار را تا حد زیادی درک کردهاند، معمولا ساز و کار درستی برای تحقق این هدف پیش نمیگیرند. آنچه تا قبل از معرفی آزمایشگاه بازی یا همان گپ لب به بازیسازان مرسوم بود، ایجاد تیمهای متشکل از بازیکنندگان اطراف سازندگان و درخواست عیبیابی از طرف آنها بود که ایراد و آفات اساسی داشت و به همین خاطر کفایت نمیکرد). از جمله به ثمر نرسیدن گزارشها و غیر قابل استناد بودن ارزشیابی کاربران که به هر صورت نقطه نظر آنها محسوب شده و طبق معیار صحیح و اصولمندی ارائه نمیشد. نارساییهای متعدد این سیستم ارزیابی کیفی که به کشت دیم شباهت دارد، بر ضرورت تغییر قاعدهمند کنترل کیفیت بازیها دلالت دارد. ضمن اینکه تضمین کیفیت بازیها کمکم و به طور طبیعی به یکی از ارکان توجه و اهمیت در انتخاب بازیهای رایانهای توسط مخاطب و قاعدتا سرمایهگزاران (برای انتشار یا همکای در ساخت بازیهای بعدی) تبدیل شد. فاکتوری که شاید تا پیش از پوستاندازی آنچه امروز میتوانیم به راحتی عنوان «صنعت» را به آن اطلاق کنیم ابدا مورد قبول نبود. حال که این نیازها از طرف بازیسازان درک شده است، گپ لب با سرمایهگزاری در این حوزه، زمینهی تحقق کنترل و تضمین کیفیت بازیها را فراهم کرده است. قدم بعدی این است که بازیسازان از این امکانات استفاده کنند.
گپلب با استفاده از ابزارها و امکانات مختلف بازیها را در پارامترهای مختلفی به صورت تخصصی و با جزئیات کامل بررسی کرده و گزارش ارائه میدهد. این نوع از بررسی کیفیت و چگونگی اجرای بازی در پلتفرمهای مختلف، در آزمایشگاه کنترل کیفی بازیها و نرمافزارها در سراسر دنیا مرسوم است. گپلب میتواند خدمات خود را به دو صورت «حضوری» و «آزمون توسط تیم گپلب» ارائه دهد. در حالت حضوری متقاضی میتواند با مراجعه به آزمایشگاه کنترل کیفی گپ، آزمونهای مورد نیاز خود را بر روی بازی یا برنامهی مورد نظر انجام دهد. مدت زمان اجارهی دستگاهها برای متقاضیان سه ساعت در ساعات کاری است. در حالت دیگر نیز، متقاضی درخواست میکند تا تیم گپلب این آزمونها را بر روی بازی یا برنامهی مورد نظر انجام داده و نتیجه را گزارش دهد. در این حالت نیاز است تا بازی برای تیم گپ لب ارسال شود.
در حال حاضر آزمونهایی که در گپ لب انجام میشوند عبارتاند از:
1. آزمون سازگاری و اتوماسیون
در این آزمون بازی بر روی دستگاههای مختلف نصب و اجرا میشود. همانطور که از عنوان این آزمون مشخص است، به بررسی سازگاری بازی یا برنامه با سختافزارهای موجود در بازار و عملکرد آن در دستگاههای مختلف میپردازد. هر گونه مشکل یا اختلالی در این زمینه با توجه به وسعت سختافزارهای موجود در بازار به متقاضی گزارش داده میشود. نتایج این آزمون در زمان مشخص به صورت جزئی در عملکرد پردازندهی مرکزی (CPU)، پردازندهی گرافیکی (GPU)، حافظهی دستگاه (RAM) و... ارائه میشوند. در گزارشی که گپلب از آزمون سازگاری برای بازی یا برنامهی مورد نظر ارائه میدهد این پارامترها لحاظ میشوند:
- نصب
- اجرا
- بخش آموزشی
- کرش
- بسته شدن اجباری بازی
- فریز کردن
و پارامترهایی که در گزارش آزمون اتوماسیون به سازندهع گزارش میشوند عبارتاند از:
- نصب
- اجرا
- مقدارCPU استفاده شده
- مقدارRAM استفاده شده
- مقدار GPU استفاده شده
- مقدار استفاده شده از باطری
- بخش آموزشی
- نرخ فریم
- مقدارزمان اجرا کردن بازی در اتوماسیون
- کرش
- بسته شدن اجباری بازی
- فریز
- مشکلاتی که علاوه بر موارد 10-11-12 دیده شود.
- ورژن OS
- آزمون در اتوماسیون علاوه بر مواردی که در آزمون سازگاری دیده شده و گزارش می شود:
- در بخش های 3 تا 6 مقدار استفاده شده از منابع گفته شده
- در بخش 9 نرخ فریم کلی در بازی
- مشکلات دیگر(باگ ها)
- و ورژنی OS که بازی برروی آن آزمون شده
2. آزمون عملکردی
نتایج این آزمون، لیستی از باگها و مشکلات دیده شده در بازی را به متقاضی ارائه میدهند. با در نظر گرفتن گزارش نتایج این آزمون سازندگان میتوانند در کمترین زمان ممکن در صدد رفع ایرادات ریز و درشت بازی و برنامهی خود و مخصوصا باگهای اساسی برآید. بازیها معمولا پس از گذراندن این آزمون میتوانند از مرحلهی بتا عبور کرده و با رفع مشکلات و باگها به مرحلهی نهایی پیش از انتشار برسند. این آزمون توسط جعبهی سیاه و با شبیهسازی رفتار کاربران نهایی انجام میشود. متقاضی همچنین میتواند از گپ درخواست بررسی امکانات و ویژگیهای خاصی از برنامه یا بازی را کرده و بدین ترتیب پروسهی آزمون را تخصصیتر کند. مواردی که در گزارش این آزمون به متقاضی ارائه میشوند در ادامه آمده است:
- کد مشکل یا باگ
- درجه اهمیت یا شدت باگ گزارش شده
- توضیحات در مورد باگ که چگونه اتفاق افتاده است.
- مکان یا مرحله ای که باگ یا مشکل اتفاق افتاده است.
- قابل تولید بودن باگ
- دفعات تکرار باگ
- دسته بندی مشکل یا باگ اتفاق افتاده
- VISUAL
- AUDIO
- DESIGN
- AI
- PHYSICS
- STABILLITY
- PERFORMANCE
- NETWORKING
- COMPATIBILITY
- اسکرین شات نمایش باگ های استاتیک
- ویدئو برای نمایش دادن باگ های دینامیک
3. آزمون بازی کردن
آزمون نهایی است که در کنار مباحث فنی و آزمایشات تخصصی عملکرد و اتوماسیون، به بررسی کیفیت بازی در مقولههایی همچون «گیمپلی» میپردازد. در این آزمون، بازی به کاربرهای عادی ارائه میشود و آنها پس از بازی کردن پرسشنامهای شامل سوالاتی درباره گیمپلی و سایر مواردِ مورد اهمیت در ارزشگذاری بازی (بیشتر از نگاه بازیکنندگان و منتقدین) از آزمایشکنندگان پرسیده شده است. هدف نهایی از این آزمون سنجش سطح کیفی سرگرمکنندگی و میزان کشش و جذابیت بازی یا برنامهی مورد نظر است. نتایج این آزمون به بهتر شدن تجربهی بازی کمک خواهند کرد.
گپلب برای انجام این آزمونها از تجهیزات کامل و بهروزی استفاده میکند که البته همواره در حال تکمیل و بهروزرسانی هستند. در حال حاضر، تعداد 63 دستگاه اندرویدی و iOS در آزمایشگاه گپ وجود دارند و قابل استفاده هستند. گپلب با برندهای «سامسونگ»، «سونی»، «هوآوی»، «الجی»، «موتورولا»، «اچتیسی»، «ایسوس» و «لنووو» تجهیز شده است که تقریبا تمام برندهای موجود در بازار را شامل میشود و بازیها و برنامهها بر روی دستگاههای مختلفی از این برندها آزمایش میشوند. همچنین در حال حاضر تعداد 9 دستگاه از برند «اپل» در آزمایشگاه وجود دارند و بازیها و برنامههای iOS بر روی این دستگاهها تست میشوند.
در حال حاضر همچنین 20 کاربر میتوانند به طور همزمان از اینترنت گپ برای انجام آزمونها بر روی بازیها استفاده کنند.
کنترل کیفیت تنها خدمتی که این آزمایشگاه بازی ارائه میدهد نیست، بلکه تیم تخصصی گپ لب متشکل از افراد با سابقه در زمینهی بازی و بازیسازی به مشتریان خدمات مشاورهای نیز ارائه میدهند. مشاوره و همراهی تیم پشتیبان در تمام مراحل ساخت بازی یا اپلیکیشن یک خدمت ویژه برای یک آزمایشگاه بازی به شمار میرود.
آزمایش کنترل و تضمین کیفیت بازیها امر بسیار مهمی است و یکی از ملزومات موفقیت بازیها و برنامهها به شمار میرود. خدماتی که گپلب در حال حاضر ارائه میدهد پیشرفته و تقریبا کامل است و میتواند موفقیت بازیها و برنامهها را نوید دهد. در حالی که بازیهای بسیار خوبی در حال حاضر با مشکلات فنی و نواقص زیادی روانهی بازار میشوند و سازندگان بدون اطلاع از ایرادات بازی یا برنامهی خود دچار معضلات زیادی میشوند، ارائهی گواهینامهی تضمین کیفیت و سازگاری بازی یا برنامه توسط گپلب میتواند یاریدهندهی سازندگان در جذب سرمایهگزار و مخاطب باشد. گپلب این خدمت را با همکاری بنیاد ملی بازیهای رایانهای ارائه میدهد و در حال حاضر تنها مرجع تضمین کیفیت بازی در ایران است. برای تعامل اولیه با گپلب میتوانید به وبسایت این آزمایشگاه به آدرس www.gapplab.com مراجعه کنید.