وب سایت فهم بازی که فعالیت خود را به طور رسمی از آبان ماه سال 1399 آغاز کرده است همزمان با نزدیک شدن به پایان سال و آغاز تعطیلات نوروزی تصمیم گرفته تا فهرستی از بازیهای قابل توصیهای را که در سال 1399 مورد تحلیل قرار داده است به علاقهمندان بازیهای دیجیتال و خانوادههای ایرانی معرفی کند.
به گزارش اداره ارتباطات و امور بینالملل بنیاد ملی بازیهای رایانهای، وب سایت فهم بازی در طول سال در مجموع 47 بازی خارجی و داخلی را مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است و تلاش دارد تا در سال آینده با شتاب بیشتری ذخیره محتواهای تحلیلی و فرهنگی سایت فهم بازی، افزایش پیدا کند.
همانطور که در صفحه «روش کار ما» در وب سایت فهم بازی مفصلاً شرح داده شده است، امتیاز کارشناسان وبسایت فهم بازی، بر مبنای پاسخهای یک کارشناس متخصص به پرسشنامهای که در بردارنده 100 سؤال درباره هر بازی است، محاسبه میشود و به این واسطه سعی شده است، ارزیابی فرهنگی مبتنی بر نگاه تخصصی و ملاکهای عینی و ملموس باشند.
فهم بازی برای بازه سنی3 تا پیش از 7 سال، تعریف فعالیتها و سرگرمیهایی غیر از بازیهای رایانهای را پیشنهاد میکند. به طور کلی در این بازه سنی، دورانی از زندگی کودکان سپری میشود که جستجوگری و کاوش در محیطهای واقعی و تجربه فیزیکی محیط پیرامونی و اشیاء مرتبط با آن تجربه مفیدتری به شمار میرود. حتی برای آموزش مهارتهای پایه سواد، مثل یادگیری حروف الفبا و اعداد و عملیات پایه در حساب، نمونه بازیهای فیزیکی، اغلب بر بازیهای رایانهای مشابه ارجحیت دارند. مگر آنکه در آینده بازیهایی شناسایی شوند که به دلایلی محکم این ترجیح منطقی و اصولی را به چالش بکشند.
در مورد بازه سنی 7 تا پیش از 12 سالگی، در سال 1399، هیچ بازیای نتوانست صفت «خوب» یا امتیاز 4 ستاره و بالاتر را از فهم بازی کسب کند. با این وجود، هشت بازی «قابل قبول» برای این بازه سنی به ترتیب امتیاز به دست آورده در ارزیابیهای سایت فهم بازی در جدول زیر معرفی میشوند:
برای بازه سنی 12 تا پیش از 15 سالگی، در سال 1399، چهار بازی امتیاز «خوب» (4 ستاره و بالاتر) و سه بازی امتیاز «قابل قبول» از فهم بازی دریافت کردند. در جدول زیر فهرست این بازیها به ترتیب امتیاز کسب شده ارائه شده است:
برای بازه سنی 15 تا پیش از 18 سالگی، در سال 1399، شش بازی امتیاز «خوب» (4 ستاره و بالاتر) و چهار بازی امتیاز «قابل قبول» از فهم بازی دریافت کردند. در جدول زیر فهرست این بازیها به ترتیب امتیاز کسب شده از فهم بازی ارائه شده است:
فهم بازی در سال 1399، برای کاربران بالای 18 سال نیز بازیهایی را قابل توصیه دانست و این بخش چالش برانگیز فعالیت فهم بازی در سالی که گذشت بود؛ چراکه برخی از این بازیها از سوی نظام ردهبندی سنی بازیها در کشور (اسرا) به عنوان بازی ممنوعه اعلام شدهاند. امّا از آنجا که کپیهای غیرقانونی بسیاری از بازیهای ممنوعه، در تیراژ گسترده به دست هواداران بازیها رسیده است و واقعیت این است که آنها به این واسطه، خواهی نخواهی وارد چرخه مصرف فرهنگی و رسانهای جامعه شدهاند، ارزیابی و تحلیل آنها در دستور کار فهم بازی قرار گرفت. با این وجود، کسی از آینده باخبر نیست و این احتمال وجود دارد که نسخههای ویرایش شده برخی از این بازیها در آیندهای نه چندان دور با دریافت مجوزهای قانونی و رده سنی اسرا به طور رسمی وارد بازار فروش بازیهای رایانهای شود (اتفاقی که برای برخی از بازیهای حاضر در این جدول و جدولهای قبلی نیز افتاده است).
از نظر فهم بازی، پرداختن به این بازیها به دلیل وجود برخی جنبههای محتوایی، برای کاربران کمتر از 18 سال مطلقاً نامناسب است و لازم است والدین این موضوع را حتماً مدنظر قرار دهند. در جدول زیر فهرست بازیهای قابل توصیه فهم بازی برای کاربران بالای 18 سال به ترتیب امتیاز کسب شده ارائه شده است. امّا باید در نظر داشته باشید، پیشنهادهای فهم بازی برای کاربران بالای 18، الزاماً به معنی تأیید این محتواها برای همه افراد بالای 18 سال نیست. بلکه این بازیها صرفاً برای آن دسته از علاقه مندان 18 سال به بالای بازیها که نسبت به مواجهه احتمالی با پارهای از مضامین و محتواهای بزرگسالانه در بازیها از قبل چهارچوبها، ملاحظات یا حساسیتهای اخلاقی، تربیتی و زیباییشناختی خاصی مدنظر ندارند، پیشنهاد میشود. بنابراین این فهرست الزاماً برای کاربران بالای 18 سالی که مثلاً شخصاً از مواجهه با بازنماییهای گرافیکی خشونتآمیز و شوکآور پرهیز دارند یا به دلیل تعلقات مذهبی و تقیدات دینی تمایل به مواجهه با بازنماییهای گرافیکی از بیبند و باریهای اخلاقی یا اشاره به آنها ندارند و یا به دلیل سلیقه شخصی مایل به مواجهه با فضاهای مضطربکننده و یأسآور نیستند، نمیتواند بازیهای قابل توصیهای به شمار برود.
بنابراین برای آن دسته از کاربران بالای 18 سال بازیها که بنا بر شناخت و سطح سواد رسانهایشان، حساسیتها و چهارچوبهایی پیشینی برای خود تعریف کردهاند،پیشنهاد میشود قبل از تهیه بازیهای این فهرست، حتماً متن تحلیلی تهیه شده درباره این بازی را از سایت فهم بازی و سایر منابع معتبر دیگر مطالعه کنند و سپس نسبت به انتخاب از میان این فهرست تصمیمگیری کنند:
در جداول فوق، تنوعی از ژانرها و پلتفرمهای مختلف برای پرداختن به بازیهای رایانهای مشهود است. کاربران و والدین دغدغهمند در خصوص مصرف رسانهای فرزندانشان، میتوانند اطلاعات تکمیلی در خصوص ژانر و پلتفرم اجرای بازیها را از صفحه اختصاصی بازیهای یاد شده در سایت فهم بازی به دست آورند. بخصوص پیشنهاد ما به والدین این است که صمیمانه فرزندانشان را در پرداختن به بازیهای رایانهای همراهی کنند و فضاها و زمانهای توافق شدهای را برای تجربه رسانهای و فرهنگی بازی کردن برای فرزندانشان تعریف کنند. همچنین والدین میتوانند با خواندن تحلیلهای ارائه شده درباره بازیهایی که برای فرزندشان مناسب و همراستا با علایق و سلایقشان تشخیص میدهند، موضوعاتی برای برقراری گفتگوهای سازنده و دوطرفه بیابند. بازی رسانه است و مهمتر اینکه رسانهای بحثانگیز است که میتواند زمینه مناسبی برای گفتگوی سالم میان والدین و فرزندان فراهم میکند.