با توزیع گسترده بازی‌های رایانه‌ای در دنیا کشورهای مختلف اقدام به تدوین نظام رده بندی سنی این بازی‌ها کردند و در ایران نیز با تاخیر 17 ساله از 5 سال گذشته اقدام به تدوین نظام نامهای در این حوزه بر اساس 7 معیار کرده است و این در حالی است که ایران وارد کننده تعداد بی‌شماری از بازی‌های رایانه‌ای است که رده بندی سنی این بازی‌ها از پیچیدگی‌های زیادی برخوردار است.
گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای نظامی است که در جهت طبقه‌بندی بازی‌های رایانه‌ای براساس محتوای آنها توسعه یافته است. بیشتر این نظام‌ها توسط بخش دولتی کشورها شکل گرفته‌اند و اغلب براساس رده‌بندی محتوای تصاویر متحرک هستند. این نظام به والدین کمک می‌کند که بر محتوای فرهنگی مورد استفاده فرزندان خود نظارت داشته باشند. با این حال اغلب والدین توجهی به برچسب رده سنی درج شده بر روی جلد بازی‌های خریداری شده توسط فرزندانشان نداشته و حتی خود نیز در هنگام خرید نسبت به این موضوع سهل انگاری می‌کنند.
زمزمه‌های رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای زمانی مطرح شد که کیفیت این بازی‌ها از نظر فنی و تکنولوژیکی افزایش چشمگیری یافت که با این رشد کشورها درصدد یافتن راهی برای کاهش آسیب‌های این دست از بازی‌ها برآمدند. نتیجه‌ای که از این تاملات حاصل شد رده بندی بازی‌های رایانه‌ای برمبنای شاخص سن بود. طرح رده بندی سنی بر این نکته تاکید دارد که به جای ممنوع کردن بازی‌ها، از قرار گرفتن بازی های‌پرخطر در اختیار مخاطبان کم سن و سال جلوگیری شده و با درج رده‌های سنی بر جلد بازی‌ها، به نوعی بازیکن و خانواده‌اش را به یک اهرم نظارتی برای مصرف درست بازی‌ها تبدیل کنند.
به دنبال توزیع گسترده بازی‌های رایانه‌ای در جامعه، ضرورت تدوین یک نظام رده بندی سنی و ملزم کردن تولیدکنندگان به درج این رده‌ها بر روی محصول نهایی خود در اواخر 1992 به کنگره آمریکا راه یافت. به دنبال این مساله، نمایندگان مجلس آمریکا، دست اندرکاران بازی‌های رایانه‌ای را موظف به طراحی یک نظام رده بندی و پیروی از آن کردند. حاصل این مصوبه، اولین نظام رده بندی بازی‌های رایانه‌ای دنیا بود که دو سال بعد به مرحله اجرا رسید.
پس از ارائه این نظام از سوی آمریکا به جهانیان، ژاپن که خود از بزرگترین فعالان و تولیدکنندگان بازی‌های رایانه‌ای بود این نظام را مناسب فرهنگ و ارزش‌های خود ندانست و تصمیم گرفت متناسب با فرهنگ ژاپنی دست به طراحی یک نظام رده بندی ویژه خود بزند و پس از آن کشور آلمان و انگلستان اقدام به تدوین نظام رده بندی واحد تحت کردند که از سوی کشورهای عضو این اتحادیه پذیرفته شد.
نظام رده بندی سنی براساس شرایط فرهنگی و ساختار اجتماعی جوامع بنا نهاده شده و به همین دلیل در مناطق مختلف جغرافیایی از رده بندی‌های متاوت استفاده می‌شود. برای نمونه یکی از بازی‌های معروف جنگی در امریکا برای سنین بالای 17 سال، در آلمان بالای 16 سال، در سوئد و انگلستان بالای 15 سال و در کره جنوبی برای کاربران بالای 18 سال در نظر گرفته شده و در ایران این بازی غیر مجاز است.
نظام رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای در کشورهای مختلف به نامهای گوناگونی شناخته می‌شود.
بازی‌های رایانه‌ای در کشورهای مختلف طبق ضوابط و قوانین خاصی توزیع و منتشر می‌شوند به طوری که فروش، نمایش و کرایه بازی‌های گروه RC (بزرگسالان) در کشور استرالیا ممنوع بوده و یا در نیوزلند تمامی سنین می‌توانند بازی‌های گروه M (+17) را خریداری کنند اما استفاده از آن براساس نظر والدین برای گروه 16 سال و بالاتر است. در همین راستا در ایران نیز با اقدامات فرهنگی که اخیرا انجام شده و در حال انجام است توزیع و فروش بازی‌هایی با صحنه های غیر اخلاقی، خشونت زیاد و ناقض هنجارهای جامعه ممنوع است.
در تصویر زیر کشورهایی که از معیارهای مختلف رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای استفاده می‌کنند نشان داده شده است و کشورهای که با هاشور نشان داده شده‌اند نیز از چندین معیار مختلف استفاده می‌کنند.
معیارهای رده بندی‌سنی بازی‌های رایانه‌ای در ایران و جهان
بررسی معیارهای رده‌بندی در نظام‌های جهانی رده بندی نشان می‌دهد که 5 فاکتور لحن بد، مسائل جنسی، مصرف مواد مخدر، قمار و خشونت در متن بازی‌ها مورد توجه بوده و مصادیق مختلف این مفاهیم مورد بررسی قرار گرفته است اما در این بین به فاکتورهای دیگری نیز وجود دارد که مطابق با شرایط خاص کشورها در نظر گرفته شده‌اند.
دلایل وجود نظام‌های مختلف رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای را می‌توان به دلیل وجود دلایلی مانند هنجارهای اجتماعی متفاوت، اصول تربیتی متنوع، روش‌های آموزشی گوناگون، قوانین مدنی متفاوت، ارزش‌های دینی مختلف و عواطف و احساسات متفاوت اشاره کرد.
در ایران پس از تشکیل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای همواره فرهنگ و استفاده مطلوب از بازی‌های رایانه‌ای به عنوان یک هدف اساسی و مهم تعیین مورد بررسی قرار گرفت. بر همین اساس نظام ملی رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای در ایران با نام ESRA شکل گرفت. این نظام رده‌بندی سنی در سال 1387 پژوهش‌های گسترده‌ای را به مدت یک سال با رویکردهای مختلف روان‌شناختی، جامعه‌شناختی و علوم و معارف اسلامی و با همکاری و مشارکت اساتید به‌نام دانشگاهی در حیطه تاثیرات بازی‌های رایانه‌ای بر مخاطبان طراحی و اجرا کرد و پس از آن در فروردین ماه سال 1388 فعالیت اجرایی خود را آغار کرد.
ESRA براساس معیارهای محتوایی خشونت، مواد مخدر و دخانیات، محرک‌های جنسی، ترس، نقض ارزش‌های دینی، نقض هنجارهای اجتماعی و ناامیدی بازی‌ها را رده‌بندی سنی می‌کند. از این رو رده‌های سنی ESRA که بر روی جلد بازی‌ها درج شده است می‌تواند این اطمینان خاطر را برای والدین و فرزندان آنها ایجاد کند تا بازی مناسب سن بازیکن را به درستی تشخیص دهند و یا به عبارت دیگر این رده‌های سنی می‌تواند یاری‌دهنده بازیکنان برای انتخاب مناسب بازی‌های رایانه‌ای باشند. از این رو شناخت رده‌های سنی ESRA از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که به آنها اشاره شده است.
رده‌های سنی ESRA شامل 5 دسته اصلی زیر می‌شود:
نام رده‌بندی سنی توضیح
رده 3+ مناسب برای همه سنین
رده 7+ برای کودکان کمتر از 7 سال توصیه نمی‌شود
رده 12+ برای افراد کمتر از 12 سال توصیه نمی‌شود
رده 15+ برای افراد کمتر از 15 سال توصیه نمی‌شود
دلیل استفاده از این رده‌های سنی تفاوت موجود در خصوصیات جسمانی ذهنی عاطفی و اجتماعی گروه‌های سنی مختلف است که این گروه‌های سنی شامل نونهالی نوباوگی نوجوانی و بزرگسالی است.
به هر روی از آنجایی که کشور ایران همواره به رغم سال‌های اخیر همواره وارد کننده تعداد بی‌شماری از بازی‌های رایانه‌ای خارجی بوده است، رده‌بندی بومی این بازی‌های وارداتی، پیچیدگی و همچنین اهمیت زیادی دارد چرا که برخلاف نظام های آمریکایی یا ژاپنی که اطلاعات هر بازی را از تولیدکننده آن گرفته و یا در مواردی تولیدکننده را وادار به تعدیل یا حذف برخی صحنه های بازی پیش از انتشار و توزیع آن می‌کنند، برای ما و سایر کشورهای مصرف کننده، چنین امکانی وجود ندارد و تنها با سیاستگذاری در مورد آن بازی می‌توانیم نسبت به آن واکنش نشان دهیم.
http://snn.ir/detail/News/350821/8980
