صنعت بازی سازی، یکی از صنایع چابک حال حاضر در جهان است. دانش تولید بازی های رایانه ای هر روزه دستخوش تغییرات و پیشرفتهای خاصی می گردد. در طول عمر سی و چند ساله این صنعت، فناوریهای گوناگون نرم افزاری و سخت افزاری به همراه سرمایه گذاریهای عظیم درکنار حضور شرکتهای نوظهور استارت آپ به کمک این صنعت شتافته است تا هر روز بازی های خلاقانه تر و با کیفیت تری در بازار توزیع شود. ظهور انواع رایانه ها، تلویزیونهای هوشمند، انواع کنسول های خانگی، دستی و حرکتی، تلفنهای هوشمند و تبلتها، اینترنت و اینک دنیای مجازی تماما مجال کافی برای ورود و تثبیت این صنعت در زندگیهای اجتماعی و خانوادگی و موج جدید از تعریف تفریح و لذت سرگرمی را با ایجاد تجربه منحصر بفرد در اختیار مخاطب خود قرار میدهد.
در ادامه مقاله هفته گذشته سعی داریم با ورود به این حوزه و بررسی نقاط ضعف عدم شکل گیری نسبی موفقیت این صنعت در ایران، عوامل گوناگونی را با عنوان قوانین موفقیت صنعت بازیسازی در ایران به تحلیل بپردازیم.
قانون دوم؛ آمادگی و تلاش برای کسب تجربه
از گذشته های دور، در راه اندازی موفق یک کسب و کار، عنصر تجربه از عوامل کلیدی آن محسوب میگردید. افراد جویای کار در راستای تضمین آینده شغلی خود، بصورت مجانی و یا دستمزد های کم مدتی را درنزد یک استادکار یا مغازه و بنگاه اقتصادی به کار مشغول میشدند و با گذشت زمان و کسب تجربه لازم در زمان مناسب اقدام به راه اندازی کسب و کار خود میگشتند.
متاسفانه یکی از کلیدی ترین عناصر موفقیت بازیسازی، به عنوان مجهول ترین عامل در نزد افراد شاغل یا علاقمند به صنعت بازیسازی در ایران تبدیل گشته است.
در این صنعت عنصر تجربه از 2 منظر کلی مورد توجه میباشد؛ 
• تجربه مدیریتی
همانگونه که در مقاله قبلی بدان اشاره گردید عمر متوسط شرکتهای بازیساز در ایران حدود 3 سال میباشد. این بدان معنی است پیکره تقریبا تمامی شرکتها و گروههای بازیساز ایرانی کاملا جوان بوده و گاها افرادی میباشند که سابقه شرکت داری و عمکرد در حوزه های متفاوت مدیریتی را بهمراه ندارند. حتی میتوان اشاره کرد چه بسیار گروههایی که ساخت یک بازی به عنوان اولین تجربه جدی آنها در فضای کسب و کار محسوب میگردد. فقر دانش مدیریتی و تجربه لازم در حوزه های آن باعث میگردد چالشهای عمده ای نظیر راهبردها و استراتژیهای شرکت داری، مدیریت و رفتار با نیروی انسانی، هدایت و رهبری، قوانین بیمه و مالیاتی، موضوعات مالی و سرمایه ای، آشنایی با بازار و بسیار موارد دیگر که همگی از ابزارهای مهم موفقیت فعالیت یک کسب و کار محسوب میگردند به عنوان عناصری گمنام و یا با اولیت کم تلقی گردند و باز به دلیل همان بی تجربگی و ضعف در دانش مدیریتی، در صورت بروز هرگونه شکست در پروژه تولیدی یا کسب و کار این صنعت همواره همگان به دنبال عواملی خارجی باشند.
• تجربه تولید
در این صنعت انتظار غیر معقول موفقیت در تولید اولین محصولات همواره شکست را در ادامه راه به همراه خود دارد. در ادامه دلایل اشاره شده واقع در دانش و تجربه مدیریتی، دومین چالش شرکتهای ایرانی عدم تجربه یا نقصان تجربه در تولید محصول میباشد. واقعیات بین دانش تئوری تولید با تجربه عملی تولید آنچنان است که گاها همین عامل میتواند در موفقیت یا شکست تولید یک بازی چندین میلیون دلاری نقش اصلی را بهمراه داشته باشد. متاسفانه غرور ناشی از دانش تئوری تولید و حس جاه طلبی مضاعف در میان اغلب تولید کنندگان ایرانی، تصویر نادرستی از توان اجرای یک پروژه موفق بازی را میان آنان القا مینماید. ضعف در تجربه تولید باعث میگردد نوعی دیدگاه خوشبینانه از توان تیم تولید بوجود آید که این موضوع باعث مبگردد بسیاری از دلایل تاثیرگذار نهفته در تولید مشاهده نگردند. عواملی مانند همسان نبودن توان تیم تولید به نسبت اندازه و وزن پروژه، هزینه های مخفی در تولید، عنصر زمان و ارزش آن در تولید، اشکالات فنی و موارد بسیار دیگری که حتی در میان تیم های بزرگ و پرتجربه دنیا میتواند باعث تاخیر و حتی کنسل شدن یک پروژه گردند.
نگاهی به عملکرد شرکتهای فعال این عرصه در خارج از ایران نشان میدهد در میان شرکتهای جوان، اولین گروههای تولیدات آنها، صرفا با هدف کسب دانش و تجربیات مدیریتی و تولید یک مدل محصول موفق و دریافت بازخورهای لازم از بازار بجهت تحلیل فرآیند صحیح تولید محصول مورد نیاز بازار و ساختار سازی شیوه صحیح تولید به نسبت نوع بازار هدف عرضه میگردند. حتی گاهی بازه زمانی این کسب تجربه به چندین سال منجر میگردد تا نتیجه و موفقیت مطلوب حاصل گردد. "بازی پرندگان خشمگین" یکی از این نمونه های محصولات موفق ناشی از صبر و استفاده از تجربیان کسب شده در تولیدات و شکستهای قبلی میباشد.
قانون سوم؛ آمادگی برای پذیرش شکست
در صنعت بازیسازی، هیچ تضمینی در موفقیت 100% فروش یک بازی وجود ندارد. باید قبول نمود هرمیزان نیز به امر تحقیق بازار، تحلیل بازیهای موفق، بررسی فرآیند نیاز و رفتار شناسی مخاطب و انتخاب هوشمندانه تولید یک بازی بپردازید بازهم این امکان وجود خواهد داشت تا بازی شما در ویترین فروش موفق عمل نکند. واقعیت آن است در میان شرکتهای بازیساز جوان آمادگی برای پذیرش شکست یکی از عوامل موفقیت آنان در مسیر این صنعت محسوب میگردد. متاسفانه در میان بازیسازان ایرانی، انتظارهای مادی غیر معقول نهفته در پس تولید محصول، بخصوص در اولین سری تولیدات معیاری غلط برای تحلیل موفقیت در امر بازیسازی تلقی میگردد. ذات این صنعت بگونه ای است که همواره نوعی منحنی سینوسی در موفقیت تولیدات شرکتها وجود دارد و این موضوع بیشتر به علت حجم بالای تولیدات و تنوع آن و نیز افزایش قدرت انتخاب مصرف کننده معطوف میگردد. حال در این صنعت بی نهایت رقابتی شرکتهایی موفق خواهند بود که همواره آمادگی پذیرش شکست را میان اعضاء خود بپرورانند و این یکی دیگر از دلایل نیاز کسب تجربه لازم جهت ورود و ماندن در تجارت بازیسازی است.
هنر مدیریت و دانش و تجربه کسب شده باعث میگردد همواره درک واقعیت ها بیشتر از تصورات مبهم غیر واقع بینانه در درون اعضاء یک شرکت وسعت یابد و درنهایت علاوه بر کسب آمادگی های لازم، تبیین استراتژیهای تولید محصول باعث نقطه برون رفت از تنگناها و چالشها خواهد شد.
در آینده به تحلیل و بیان سایر قوانین موفقیت و عدم آن در این صنعت میپردازیم.
احمد احمدی
معاون بازرگانی و امور بین الملل بنیاد ملی بازیهای رایانه ای
Ahmadi@ircg.ir