راهکارهای استفاده از ظرفیت‌ بازی‌های دیجیتال در آموزش شهروندی در نشستی با حضور مدیرکل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران و معاون توسعه مهارت‌های شهروندی اداره کل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران بررسی شد.

به گزارش روابط عمومی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، نشست تخصصی بررسی راهکارهای استفاده از ظرفیت‌ بازی‌های دیجیتال در آموزش شهروندی به عنوان یکی از نشست‌های تخصصی هفتمین همایش علمی تحقیقات بازی‌های دیجیتال در تالار ایوان شمس برگزار شد.

در ابتدای این نشست مهشید شهیدی، دبیر علمی هفتمین همایش علمی تحقیقات بازی‌های دیجیتال در سخنانی به تبیین رویکردهای برگزاری این نشست پرداخت و گفت: معاونت پژوهش و آموزش بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به دنبال استفاده از ظرفیت بازی‌های دیجیتال و گیمیفیکیشن (بازی‌وارسازی) برای حل مسائل اجتماعی است. با این نگاه مطالعات علمی در حوزه بازی‌های دیجیتال و دستاوردهای به دست آمده در حوزه ساخت بازی صرفا به خلق اثری محدود نمی‌شود. بلکه می‌توان برای حل مسائل و مشکلات اجتماعی از آنها استفاده کرد.

او افزود: استفاده از ظرفیت بازی‌های دیجیتال در موضوعات شهری اعم از ترافیک، آلودگی شهری، محیط زیست و ... قابل استفاده است و امیدواریم با مشارکت و همراهی اداره کل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران بتوانیم از این ظرفیت بهره ببریم.

از بازی‌های دارای شاخصه‌های خلاقیت، جذابیت و ماموریت حمایت می‌کنیم

مهدی امیری، مدیرکل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران در این نشست با  ترسیم فضایی از زیست بوم کلانشهر تهران به لزوم استفاده از ظرفیت بازی‌های دیجیتال برای حل مسائل این کلانشهر تاکید کرد و گفت: ما در سطح شهر تهران با پراکندگی جمعیتی بالغ بر هشت تا ده میلیون نفر (براساس جمعیت روز و شب) مطابق بر سرشماری سال 1395 مواجهیم. در تهران مناطق و محلاتی داریم که خود به تنهایی کلان‌شهر هستند. منطقه چهار تهران بالغ بر یک میلیون نفر جمعیت دارد. ما در تهران، محله‌هایی داریم که به اندازه یک شهر یا شهرستان جمعیت دارد. از لحاظ پراکندگی فرهنگی، اجتماعی و مذهبی نیز قومیت‌ها و نمایندگان ادیان مختلفی در تهران زندگی می‌کنند.

او تصریح کرد: در شهر تهران حدود دو میلیون جمعیت در گروه سنی زیر 18 سال قرار دارند و حدود یک میلیون و سیصد دانش‌آموز در شهر تهران داریم. اگر چه بازی‌های دیجیتال صرفا محدود به گروه سنی کودک و نوجوان نمی‌شود اما مخاطبان عمده آن، کودک و نوجوان است. ما در سطح شهر تهران با نیازهای عمومی مواجهیم که باید به آنها متناسب با ماموریت‌های شهرداری پرداخته شود. شهرداری‌ها معمولا درگیر ماموریت‌های تخصصی می‌شوند. اما در سطح شهر تهران و کلان‌شهرهای دیگر، ماموریت‌های شهروندی نیز به آن اضافه شده است.

مدیرکل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران گفت: ما در حوزه شهروندی با دو رویکرد روبه‌رو هستیم؛ یک رویکرد واحد در حوزه آموزش شهروندی که منبعث از نظرات مقام معظم رهبری و رویکردهای شهردار تهران در چشم‌انداز این دوره از مدیریت شهری است. رویکرد شهرداری تهران تبدیل شهر تهران به الگوی کلان‌شهرهای جهان اسلام است. یکی از جنبه‌های الگو بودن موضوع اخلاق، آداب و رفتار شهروندی است.

امیری با اشاره به دو رویکرد اصلی هوشمندسازی و نرم‌افزاری در شهرداری تهران گفت: براساس این دو رویکرد که با شاخصه‌های مختلفی تعریف می‌شود، برنامه‌ریزی‌هایی در جهت تحقق اهداف مورد نظر انجام شده است. آنچه مشخص است اینکه تمام آموزش‌های ارائه شده باید در نهایت به رفتار مثبت شهروندی منجر شود. یعنی در حوزه تولید زباله به رفتاری دست پیدا کنیم که میزان زباله در سطح شهر تهران کاهش پیدا کند. همچنین در کنار این مسائل، مباحث اخلاق شهروندی نیز نمود خاصی داشته باشد تا بتوانیم در یک جامعه متعالی کنار هم زندگی کنیم.

وی افزود: ما در این جامعه با گروه‌های سنی مختلفی مواجهیم که هر کدام به ابزار متفاوتی برای آموزش نیاز دارند. شاید برای یک گروه سنی نیاز به ابزار آموزش چهره به چهره داشته باشیم. شاید برای گروهی نیاز به یک بازی میدانی باشد. شاید نیاز یک جامعه مخاطب ما نیز براساس بازی دیجیتال یا بازی‌وارسازی برطرف شود. لازم است پیوندی میان این موضوعات ایجاد شود. معمولا میان خلاقیت، جذابیت و ماموریت این پیوند وجود ندارد و لازم است میان این سه نقطه ارتباط ایجاد کنیم. همایش علمی تحقیقات بازی‌های دیجیتال فرصتی است برای ورود ما به این حوزه و تاکنون از آن غفلت کرده‌ایم. الان مخاطبان بازی سراغ بازی‌هایی می‌روند که اجتماعی نشده است و از لحاظ تناسب با ماموریت‌های ما تهی هستند. به عبارتی صرفا سرگرمی ایجاد می‌کنند اما بعد آموزشی چندانی ندارند. ما کاملا آمادگی داریم که ماموریت‌های شهرداری را  متناسب با فضای مجازی و بازی‌وارسازی همگام کنیم. به شرطی که دارای شاخصه‌های خلاقیت، جذابیت و ماموریت لازم برای جامعه هدف ما باشد.

لزوم ورود دانشگاه‌ها به حوزه فلسفه بازی‌های رایانه‌ای

آرش پژمان، معاون توسعه مهارت‌های شهروندی اداره کل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران نیز در این نشست گفت: هرگاه می‌خواهیم درباره بازی‌های رایانه‌ای صحبت کنیم، صحبت‌هایمان متناظر به نسخه‌های اولیه بازی‌های وارداتی است و به هیچ عنوان به بومی‌سازی و محتواسازی در این حوزه که طی چند دهه اخیر انجام شده، توجه نمی‌کنیم. در حالیکه ما می‌توانیم در این بستر حرف خودمان را بزنیم. ما می‌توانیم این اسب زین کرده غربی را سوار شویم و او را به سمتی که خودمان تعیین می‌کنیم، ببریم. این هنر ماست و اگر در این بین اسب ما را زمین زد، از بی‌هنری ماست. باید بپذیریم که اشکال از ماست و سوارکاری بلد نیستیم. «هایدگر» در فسلفه تکنولوژی تاکید می‌کند که تکنولوژی ماهیت تکنولوژیک ندارد و ناظر به محتواست. محتوا من بازی‌ساز هستم. اساس بازی بر تعامل است. در این فضای تعاملی هر چقدر تکنولوژی بازی‌سازی ما پیشرفت کند فاصله میان ما به عنوان بازیکن با آنچه که در بازی  اتفاق می‌افتد، کم و کمتر می‌شود.

او در سخنانش با اشاره به خلاء‌های مطالعاتی و منابع علمی در حوزه پدیدارشناسی بازی‌های دیجیتال گفت: لزوم ورود دانشگاه‌ها به حوزه فلسفه بازی‌های رایانه‌ای به عنوان یک رسانه فوق‌العاده فراگیر به شدت نیاز جامعه امروز ماست.

 دچار بازی‌اندیشی شده‌ایم

محمدصادق دهنادی، معاون آموزش و پژوهش بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در این نشست گفت: تغییرات سبک زندگی شهر و جامعه ما را دچار بازی بازی‌اندیشی کرده است. طی سال‌های بعد از  شیوع کرونا زندگی و زیست عادی مردم تغییر کرد و همه به سمت استفاده از تکنولوژی مرتبط با فضای مجازی رفتند. اما متاسفانه ساختار مدیریت شهری ما خیلی تغییر نکرد و همسو با این تغییر پیش نرفت. با شروع کرونا ما به اجبار همه فعالیت‌ها را سمت فضای مجازی سوق دادیم. تا آنجا که دست بچه سه ساله هم موبایل دادیم و فکر کردیم با پایان کرونا به عقب برمی‌گردیم. اما واقعیت این است که با تحقق جامعه دو فضایی مواجهیم. جامعه دو فضایی یعنی آموزش دوفضایی، شهر دوفضایی و حکمرانی دوفضایی.

دبیر هفتمین همایش علمی بازی‌های دیجیتال با اشاره به اینکه 34 میلیون نفر مخاطب بازی‌های دیجیتال در ایران هستند که روزانه 95 دقیقه بازی می‌کنند، تصریح کرد: براساس آخرین پیمایش بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در سال 1400، سه درصد از بازیکنان ما سالمند هستند و این عدد به نسبت پیمایش سال 98 با رشد 200 برابری روبه رو بوده است. این عدد وقتی مهم می‌شود که براساس چولگی آمار جمعیتی ایران، در سال 1420 از هر سه نفر، یک نفر سالمند هستند که با مشکل تنهایی، افسردگی و بیماری‌های جسمی مواجهند. این معضلی است که مدیریت شهری در آینده با آن رو به رو خواهد شد. اگر ساختارهای ما برابر زیست کنونی مردم تغییر نکند، محکوم به اضمحلال ساختاری هستیم.

در بخش پایانی این نشست سید ابوالفضل شرافت، مدیر انتشارات استودیو بازی‌سازی پاپاتا و تسهیلگر ماراتون بازی‌سازی «شهر من» در اصفهان، با ارسال ویدئویی به تجربه همکاری خود با شهرداری اصفهان در برگزاری سه دوره ماراتن بازی‌سازی «شهر من» و لیگ آنلاین بازی موبایلی اسم فامیل «سین جیم» پرداخت.