از قول و قراری که با خودشان گذاشته‌اند 10- 15 سالی می‌گذرد، قول و قراری به اهمیت ادای یک نذر فرهنگی در ایام ماه محرم و صفر و ماه مبارک رمضان. نذر سال گذشته‌شان انتشار بازی‌ای شد به اسم «کودکان اربعین» برای مخاطب کودک که موضوعش درباره این سفر معنوی است و حال و هوای خاطره انگیز آن و درست روز اربعین به بازار بازی‌های موبایلی ایران آمد.
به گزارش اداره ارتباطات و امور بین‌الملل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، تیم استودیو بازی‌سازی «مهاد» که تمرکزشان برای تولید و ارائه بازی و دیگر محصولات فرهنگی، بیشتر روی مخاطب کودک و نوجوان است، امسال هم حواس‌شان به عهدی که با هم برای ادای نذرشان دارند، بوده است. چرا که از هفته‌ها قبل از رسیدن محرم، ایده‌هایشان برای ارائه نسخه دوم بازی «کودکان اربعین» را کنار هم گذاشته‌اند تا بعد از دهه اول محرم و قبل از رسیدن اربعین بازی را به انتشار برسانند. نسخه دوم این بازی حالا با برخی به روزرسانی‌ها و تغییرات در چند قدمی انتشار است.
ماجرا از اینجا آغاز شد
شروع فعالیت موسسه دانش بنیان مهاد رسانه پژوه شیراز که با اسم اختصاری استودیو بازی‌سازی «مهاد» شناخته شده است، به سال 1384 با تولید بازی‌های با کیفیت برای پلتفرم های اندروید و PC برمی‌گردد. دغدغه‌شان هم تولید بازی و سرگرمی‌های ایرانی- اسلامی مبتنی بر مفاهیم ارزشی است. به گفته حمید افسری مدیرعامل استودیو مهاد، نگاه این استودیو توسعه صنعت بازی‌سازی در کنار تولید و عرضه بازی‌های جذاب و موفق با موضوعات ملی و ارزشی است و به همین جهت علاوه بر حوزه فنی، در خصوص توسعه مفاهیم ارزشی و محتوایی در متن بازی‌ها نیز اقدامات مهمی توسط این موسسه انجام شده است.
اینکه دغدغه استودیو مهاد برای ساخت بازی و دیگر سرگرمی‌های فرهنگی برای مخاطب کودک از کجا ناشی شده، سوالی است که افسری پاسخ صریحی برایش دارد: «استودیو بازی‌سازی مهاد که وارد پانزدهمین سال فعالیت خود می‌شود با دغدغه توجه و تمرکز برحوزه‌های فرهنگی و مذهبی مرتبط با خانواده وارد این عرصه شد. یعنی با شروع فعالیت مان از سال 84 تولیدات ما که شامل محصولات مالتی مدیا بود، با رویکرد خانواده شکل‌گرفت. تا اینکه از اوایل سال 90 به طور تخصصی وارد حوزه گیم شدیم و طی 10 سال گذشته تمام حوزه‌های تولیدی مان متمرکز بر حوزه کودک بوده است. دلیل تمرکزمان روی سن کودک بخصوص رده سنی 6 تا 9 سال هم به دلیل تاثیرگذاری مباحث و موضوعات تربیتی در این مقطع سنی روی کودکان برای شکل دهی شخصیت آنها است.»
استودیو مهاد با این رویکر و هدف یعنی شکل دهی شخصیت کودک و آشنایی‌اش با مفاهیم ارزشی ایرانی – اسلامی برای این رده سنی بازی‌های اثرگذار و قابل عرضه‌ای مثل «محله باصفا»، «دختران ایران»، «قصه‌های قرآنی» را تولید کرده است.
مدیرعامل استودیو دانش بنیان مهاد از اهمیت تولید بازی و دیگر محصولات فرهنگی برای کودکان هم گفت. اینکه تمام مباحث شخصیتی و تربیتی کودک در این رده سنی شکل می‌گیرد و هر چقدر محتواهای آموزشی و پرورشی را با در نظر گرفتن ویژگی‌های سرگرمی، هنری و هیجانی از سن 4-5 سالگی به او ارائه دهیم، می‌تواند تاثیرگذار باشد.
هر چند که استودیو مهاد تمرکزش روی تولید بازی و دیگر سرگرمی‌های ایرانی- اسلامی برای کودکان است، اما آنها برای رده نوجوان هم بازی‌های «بردیا»و «فرماندهان» را ساخته‌اند.
حمایت از بازی‌های مذهبی
نگاهی به فهرست بازی‌های تولید شده ایرانی به‌خوبی نشان می‌دهد که تعداد بازی‌های تولید شده با رویکرد مذهبی و دینی خیلی زیاد نیست و دلیل آن را باید در عدم گرایش بازی‌سازان به چنین موضوعاتی جستجوکرد. نکته‌ای که حمید افسری دلایلش را در به وجود آمدن بسترهای نامناسب عرضه و تولید بازی‌های مذهبی و فرهنگی برای بازی‌سازان جستجو می‌کند و البته دلایل دیگری نیز برایش دارد: «دلیل دیگر اینکه هنوز بازی‌سازان بازخوردهای مالی مناسبی را از این حوزه به دست نیاورده‌اند. ما چهار سال است که درگیر تولید بازی «قصه‌های قرآنی» برای کودکان هستیم که بزرگترین پروژه موسسه است. همین الان که در حال تولید آن هستیم از هر ده نظر مثبت، دو نظر منفی داریم که انتقاد به پولی بودن محصول دارند نه کیفیت محصول. مخاطبین ما این دیدگاه را دارند که محصولات فرهنگی - مذهبی باید رایگان باشد. اما اگر چند محصول خوب و با کیفیت تولید شود که بتواند در انتشار، تبلیغات و درآمدزایی به‌خوبی کارکند و به عنوان بازی مذهبی و ایرانی قد علم کند و در عرصه بین‌المللی نیز منتشر شود، قطعا بازی سازان ما راغب می‌شوند که وارد این عرضه شوند. طبق آمار نزدیک به 130 میلیون کاربر زیر 14 سال در میان جوامع اسلامی داریم که به گوشی‌های هوشمند دسترسی دارند. این آمار پتانسیل بسیار خوبی برای ورود به عرصه ساخت بازی‌های مذهبی ایجاد می‌کند. باید از بازی‌های خوب مذهبی و فرهنگی حداقل در حوزه تبلیغات و اطلاع رسانی حمایت شود تا آورده مالی خوبی برای استودیوهای سازنده‌شان داشته باشد و منجر به ارائه ایده‌ها و ورود بازی‌سازان به این عرصه شود.»
می‌مانیم برای ادامه دادن
موسسه فرهنگی مهاد طی سال‌های فعالیتش همواره با نگاه و رویکرد ایرانی و اسلامی به تولید بازی و سایر محصولات فرهنگی پرداخته و در این میان گاهی خواسته‌اند که حوزه‌های دیگر بازی‌سازی را هم تجربه کنند، اما به یک دلیل مهم تا امروز از آن صرف نظر کرده‌اند: «ما در 10 سال گذشته سعی کرده‌ایم که موضوع حوزه بازی‌سازی مان را تغییر دهیم یا آن را متنوع کنیم، اما دلمان نیامد. چون احساس کردیم اگر پیام‌ها و محتویاتی که ما با سبک و سیاق خود ارائه می‌دهیم را زمین بگذاریم، کس دیگری آن را برنمی‌دارد. خیلی از کارهایی که ما تولید می‌کنیم یا دغدغه تولید آنها را داریم یا اصلا در آن زمینه محصولی تولید نمی‌شود و یا اگر هم می‌شوند به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. این قدر موضوعات مذهبی - فرهنگی با رویکرد تربیتی و آموزشی برای کودکان اولویت دارد که مهمترین دغدغه ما این است. احساس مان این است که اگر ما این کار را جدی دنبال نکنیم، شاید موسسات دیگر به این زودی و راحتی نتوانند آن را انجام دهند. مهمترین نکته‌اش هم توجه به کیفیت و پژوهش در هنگام تولید محصول است که باید نسبت به آن نگرانی و دقت داشت. تمرکز موسسه مهاد به رده سنی کودک از این جهت است و به لحاظ محدودیت حضور موسسات دیگر در این حوزه، سعی مان این است که حداقل ما حضور داشته باشیم و کار را ادامه دهیم.»
زمان ادای نذر فرهنگی است
حمید افسری و تیم همراهش در استودیو مهاد این روزها مشغول آماده سازی نذر فرهنگی امسال شان هستند تا قبل از اربعین به بازار بازی‌های موبایلی ایران برسد؛ نسخه دوم بازی کودکان اربعین: «خدا توفیق داد که ما طی 10- 15 سال اخیر هر سال یک نذر فرهنگی در ایام محرم و صفر و بعضا ماه مبارک رمضان انجام دهیم. یعنی به بچه‌ها پیشنهاد می‌دهیم که از قبل از ماه محرم و صفر ایده‌ای را پیاده کنند و فرصتی را در این ایام برای ارائه محصولاتی که بیشتر نگاه نذر دیجتالی یا نذر در فضای مجازی دارد، بگذارند. در این راستا محصولاتی مثل «تکیه»، «پرده عاشورا» و«از زبان رقیه» برای حوزه کودک و بزرگسال منتشر شد. سال گذشته هم تصمیم گرفتیم که درباره موضوع پیاده روی اربعین بخصوص برای بچه‌هایی که پیاده روی اربعین را ندیده‌اند و با حال و هوای آن آشنا نیستند، محصولی را ارائه دهیم که هم جذاب و خاطره انگیز باشد و هم دلشان را به سمت پیاده روی اربعین ببرد. چون به واسطه ارائه محصولاتی مانند «قصه های قرآنی» و «محله با صفا داریم» حدودا 280 هزار مخاطب کودک داریم، خیلی جای خالی «کودکان اربعین» حس می‌شد. خدا کمک کرد و نسخه اول آن سال گذشته تولید و منتشر شد و انشالله تا پیش از اربعین امسال نسخه دوم آن نیز منتشر می‌شود.
بازی «کودکان اربعین» یک مجموعه بازی با موضوع سفر پیاده روی اربعین برای کودکان 4 تا 9 سال است که کودک را با کاروان «کودکان اربعین» همراه می‌کند و آنها می‌توانند در قالب بازی‌هایی با موکب داری، عبور از مرز، زیارت اماکن مقدس کربلا و مجموعه‌ای از اتفاقات و حال و هوای پیاده روی اربعین آشنا شوند.
افسری می‌گوید: «این بازی مجموعه‌ای از مینی گیم‌های ساده برای کودکان رده سنی 4 تا 9 سال سال است که به صورت داستانی روایتگر قصه‌ای است. قصه خانواده‌ای که عازم سفر پیاده روی اربعین هستند و بازی‌ها همزمان با آغاز سفر آنها شروع می‌شود. سیر اتفاقاتی که در پیاده روی اربعین برای این خانواده ایرانی اتفاق می‌افتد را به صورت مجموعه بازی‌های مینی مال طراحی کرده‌ایم و درکنار آنها داستان‌ها هم روایت می‌شود که در مجموع اتفاقی جذاب برای این رده سنی شکل می‌گیرد.»
عینیت بخشیدن به بازی در فضای پیاده‌روی اربعین
بازی روی پلتفرم موبایل منتشر شده و مدیرعامل استودیو مهاد برای آن یک دلیل روشن داشته: «در حال حاضر بیشترین استفاده از بازی‌ها روی گوشی‌های اندروید است و نسبت به پلتفرم های دیگر مثل PC برتری دارد. به این دلیل پلتفرم موبایل و نسخه اندروید را برای این بازی انتخاب کردیم.»
افسری می‌گوید: «مهمترین ویژگی این بازی انتقال حال و هوا و نواهایی که طی این سفر برای این خانواده شکل می گیرد به کاربر بازی است. یک حس جذاب خانوادگی از همه اتفاقاتی که طی این سفر روی می‌دهد. این خاطره بازی‌ها مهمترین موضوعی است که در طراحی بازی شکل گرفته است. ضمن اینکه گیم پلی بازی‌ها برای رده سنی 5 تا 8 سال که جذابیت و هیجان و تمرکز لازم داشته باشد، شبیه هم است. فکر می‌کنم مهمترین مقوله‌ای که بازی ما را جذاب کرده است، عینیت بخشیدن به بازی در فضای پیاده‌روی اربعین است که هم والدین را به شور وا می‌دارد و هم بچه‌ها را و برایشان جذاب است.
یک سال از انتشار نسخه اول بازی می گذرد و این زمان فرصت خوبی برای ارزیابی بازخوردها برای تیم سازنده این بازی در استودیو مهاد است: «نسخه نخست بازی را دقیقا روز اربعین سال گذشته منتشر کردیم. زمانی که اربعین داشت تمام می شد و خیلی دیر منتشر شد. اما در همان ایام هم از دوستانی که در صفحات شان دنبال کننده‌های زیادی دارند، برای معرفی بازی کمک گرفتیم و نزدیک به 10 هزار نسخه نصب شد. این بازی یک بازی مناسبتی است و پیش بینی‌مان این است که از بعد از تاسوعا و عاشورا اگر بتوانیم معرفی خوبی از این بازی ارائه دهیم، بالای 200 هزار نصب فعال داشته باشیم. هنوز خیلی از خانواده‌ها این بازی را نمی‌شناسند. در این مدت هم سعی کردیم ایرادهای همان 10 هزار نسخه‌ای که نصب شده است، را برطرف و در نسخه دوم بازی‌های جدید را به آن اضافه کنیم.
تیم مهاد تلاش شان این است که نسخه دوم بازی را همراه با یک مسابقه کنند. یعنی کودک در عین بازی درگیر یک سری پرسش و پاسخ های تعاملی و هیجان انگیز شود. احتمال دارد که بخش ارسال آثار مثل نقاشی، عکس و دلنوشته‌ها نیز در سرور فعال شود و البته اضافه شدن چند بازی جدید دیگر به بازی. افسری این نکته را هم گفت که خیال دارند برای نسخه دوم بازی اپلیکشین را تعاملی‌تر و سرور را پویاتر کنند.
