سال 1394 تقریبا به‌واسطه شرایط ویژه اقتصادی برای تمامی نهادها و سازمان‌ها، سال سخت و پرچالشی بود. هنر-صنعت بازی‌های رایانه‌ای نیز از این قاعده مستثنی نبود و با تمام محدودیت‌های مختلفی که وجود داشت در سال «دولت و ملت، هم‌دلی و هم‌زبانی»، قدم‌های مهمی را برداشت.

در سال 1394، تنها متولی صنعت بازی در کشور یعنی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای شاهد یک تغییر مدیریتی مهم بود. حسن کریمی قدوسی که پیشتر قائم مقام مدیرعامل بود، مدیرعامل این بنیاد شد و سیاست‌های تازه‌ای را در پیش گرفت.

جریانی برای همه

سال گذشته صنعت بازی‌های رایانه‌ای رویدادهای مرتبط بسیاری را تجربه کرد که هم بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و هم بخش خصوصی نقش مهمی را در برگزاری این رویدادها ایفا کردند. رویدادهایی که تلاش شد تا توسط آن‌ها هنر-صنعت بازی‌های رایانه‌ای بتواند با ایجاد جریانی مثبت، نگاه مردم و مسئولان دولتی را بیش از پیش به خود جلب کند.

بزرگ‌ترین مسابقات بازی‌های رایانه‌ای

لیگ بازی‌های رایانه‌ای ایران از جمله رویدادهای خاص سال گذشته بود که با حمایت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و همکاری شرکت مکعب به‌عنوان بخش خصوصی صورت گرفت. این لیگ تبدیل به بزرگ‌ترین مسابقه بازی‌های رایانه‌ای کشور شد و بیش از 2هزار بازی‌باز حرفه‌ای در آن شرکت کردند.

مراسم رونمایی برای بازی‌های منتخب

سال گذشته بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای برای 10 بازی ایرانی رونمایی گرفت. رونمایی از «هشت بازی موبایلی جدید»، بازی «ارتش‌های فرازمینی» و بازی «بال‌های تاریک» به تهیه‌کنندگی «مجید قناد» از جمله این رونمایی‌ها بود که به عنوان یک حمایت معنوی باعث دیده شدن هرچه بیش‌تر بازی‌های ایرانی در بین مخاطبان شد.

بهترین بازی‌های ایرانی شناسایی شدند

یکی از رویدادهای مهم جریان‌ساز در سال گذشته، پنجمین دوره از جشنواره بازی‌های رایانه‌ای تهران بود که در شهریورماه برگزار شد. این جشنواره اکنون پس از پنج دوره برگزاری در مسیری است که  به سوی رسیدن به بلوغ در حرکت است و پیشرفت‌های آن، چه از حیث کیفی و چه کمی کاملا مشهود است. داوری کاملا شفاف نیز از جمله دستاوردهای مهم این دوره از جشنواره بود که در آن بهترین بازی‌های سال ایران مشخص شدند. در نهایت بازی «شمشیر تاریکی: آخرین جنگاور» توانست بهترین بازی سال ایران شود.

تقویت زیرساخت‌ها با حمایت دولتی

حمایت از هنر-صنعت نوپای بازی‌های رایانه‌ای یکی از ملزومات پیشرفت این حوزه است. اساسا بازی‌های رایانه‌ای ازجمله هنر-صنعت‌هایی است که در اغلب کشورهای دنیا ازجمله لهستان و فنلاند و ... نیز در ابتدای حرکت به‌واسطه حمایت دولتی توانست روی ریل درست و صحیح قرار گیرد و به‌حرکت درآید. این حمایت می‌تواند هم معنوی و هم مادی باشد.

تربیت نیروی انسانی متخصص

کمبود نیروی انسانی متخصص در حوزه بازی یکی از مواردی است که مرتفع ساختن آن تنها با حمایت حاکمیت اتفاق می‌افتد. بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، در سال گذشته با بهره‌گیری از «انستیتو ملی بازی‌سازی» و برگزاری رویدادهای مختلف آموزشی تلاش کرد تا این کمبود در حد ممکن جبران شود.

رویداد «تجربه بازی‌ساز» و کارگاه «فلاوین کوبیه» فرانسوی

برگزاری کارگاه آموزشی «فلاوین کوبیه»، استاد فرانسوی بازی در انستیتو ملی بازی‌سازی یکی از فعالیت‌های آموزشی بنیاد در سال گذشته بود. همچنین انستیتو ملی بازی‌سازی در چهار ماه پایانی سال به صورت منظم چهار رویداد «تجربه بازی‌ساز» را برگزار کرد که محفلی را برای جمع شدن و همفکری بازی‌سازان و ارائه تجربیات آن‌ها به یک‌دیگر را فراهم ساخت.

شرکت‌های بازی‌سازی هم دانش‌بنیان شدند

به همت بنیاد ملی، برای اولین بار تعدادی از شرکت‌های بازی‌سازی، دانش‌بنیان شدند. به طور کلی با همکاری فی‌مابین بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و معاونت علمی و پژوهشی ریاست جمهوری، مسئله دانش‌بنیان شدن شرکت‌های بازی‌سازی تسهیل شده و حالا بازی‌سازانی که شرایط اولیه را داشته باشند می‌توانند برای دانش‌بنیان شدن اقدام کنند.

آزمایشگاه بازی‌های موبایلی، نیازی که حس می‌شد

در راستای حمایت معنوی و زیرساختی هر چه بیش‌تر، در فصل تابستان آزمایشگاه بازی‌های موبایلی راه‌اندازی شد. در این آزمایشگاه انواع مختلفی از دستگاه‌های موبایل و تبلت وجود دارد که بازی‌سازان جهت بررسی عملکرد بازی خود روی دستگاه‌های مختلف می‌توانند از آزمایشگاه بهره‌مند شوند. این آزمایشگاه یکی از نیازهای صنعت بود چرا که بازی‌سازان توانایی خرید و نگهداری این تعداد دستگاه را برای بررسی بازی‌های خود ندارند.

اعطای وام کم‌بهره به بازی‌سازان

یکی از معضلات تولیدکنندگان بازی در کشورمان، مشکل نقدینگی و نبود سرمایه کافی برای تولید بود. اختصاص بودجه 10 میلیارد تومانی از صندوق وجوه اداره شده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات جهت اعطای وام کم‌بهره به بازی‌سازان یکی از اتفاق‌های مثبتی بود که با رایزنی‌های انجام شده توسط معاونت حمایت بنیاد ملی محقق شد.

برنامه‌ای مهم برای آینده‌ی صنعت

قانون و زیرساخت‌های کاری در حوزه بازی، از جمله موارد ضعفی است که این صنعت همیشه با آن دست و پنجه نرم کرده است. اتفاق بسیار خوبی که سال گذشته افتاد، تدوین برنامه ملی بازی‌های رایانه‌ای به همت نهادهای مرتبط با این حوزه بود.

این برنامه پس از چند جلسه بررسی در شورای عالی فضای مجازی، توسط رییس جمهور به تصویب رسید و در انتهای سال 94 ابلاغ شد. این برنامه کمک می‌کند تا تمامی نهادهای مرتبط کشور جهت پیشرفت صنعت بازی‌های رایانه‌ای هم‌راستا شوند.

بازی‌های موبایلی هم رده‌بندی شدند

بازی‌های موبایلی در سال گذشته رشد فوق‌العاده‌ای را در کشورمان تجربه کردند. همین باعث شد بازی‌سازان نیز به سمت تولید این بازی‌ها سوق پیدا کنند. همین عامل سبب شد تا نظام رده‌بندی سنی اِسرا (ESRA) با جدیت تمام رده‌بندی این بازی‌ها را آغاز کند. در سال گذشته طی توافق صورت گرفته بین اِسرا و بزرگترین مارکت دیجیتالی کشور یعنی «کافه بازار» مقرر شد تا بازی‌های موبایلی ایرانی پیش از عرضه، ابتدا رده سنی خود را از اِسرا دریافت کنند. اِسرا در مدت کوتاهی بیش از 4804 بازی موبایلی را مورد بررسی قرار داد که نتایج این بررسی‌ها در صفحه بسیاری از بازی‌های موبایلی قابل مشاهده است.

بسته‌ای برای ارتقای صنعت بازی سازی

با توجه به نقاط ضعف عمده کنونی صنعت ملی بازی‌های رایانه‌ای، بسته‌ای با کارشناسی بلندمدت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و به دعوت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آماده شد.

در ابتدای کار کارگروهی متشکل از کارشناسان هر دو نهاد مذکور تشکیل شد و بعد از تهیه بسته، به تصویب هر دو نهاد رسید. طبق این تصویب بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به عنوان ناظر پروژه‌های تعریف شده، تعیین شد.

در این بسته با دیدن حوزه‌های مختلف زنجیره تولید و عرضه محصول سعی شده است برخی از وجوه این نقاط ضعف برطرف شود. پیشنهادهای مطرح شده در این بسته همگی پروژه‌های عملیاتی و پژوهشی زیرساختی هستند که در صورت انجام می‌توانند زیرساخت‌های فناورانه و تواناساز صنعت را به وجود آورند. حوزه‌هایی که در این بسته مورد پوشش قرار گرفته‌اند عبارتند از: بازار شامل سیستم توزیع و عرضه دیجیتال بازی‌ها، زیرساخت شامل آموزش و تربیت نیروی انسانی کارآمد و ارتقای سطح کیفی محصولات و تولید شامل حمایت از شرکت‌های بزرگ بازی‌سازی با رویکرد ایجاد و تقویت استارت‌آپ‌های تخصصی.

ساماندهی بازار مجاز بازی‌های ویدئویی

پس از آنکه در سال 93 طبق دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نظارت بر بازار بازی‌های رایانه‌ای به بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای تفویض شد این بنیاد وظیفه نظارت و کنترل محصولات این صنعت را بر عهده دارد و براساس این وظیفه ستاد مبارزه با بازی‌های غیرمجاز رایانه‌ای تشکیل شد. در سال 94 این ستاد گسترش پیدا کرد و نمایندگی‌های استانی خود را در سراسر کشور تشکیل داد. این ستاد بر روی الصاق هولوگرام نظارت کرده و هم‌چنین از انتشار بازی‌های غیرمجاز به بازار جلوگیری می‌کند.

تعداد بازی‌هایی که مجوز نشر گرفته‌اند

صدور مجوز موسسه تک منظوره بازی‌های رایانه‌‌ای 

پس از تفویض حکم تاسیس موسسه تک منظوره بازی‌های رایانه ‌ای به بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، برای اینکه آیین‌نامه هنری منطبق بر فضای بازی‌های رایانه‌ای شود، ارتباط نزدیکی با دفتر تک منظوره وزارت ارشاد برقرار شد و پس از تدوین شیوه نامه دریافت پروانه فعالیت موسسه تک منظوره با همکاری دفتر هنری آیین نامه و تدوین شیوه نامه تهیه شد.

تا کنون 11 موسسه موفق به دریافت پروانه فعالیت شده‌اند. از مزایای ثبت موسسات می‌توان به معافیت از  مالیات موسسات و تخفیف‌هایی نیز برای پرداخت قبوض آب، برق و گاز این موسسات اشاره کرد.

رویدادهای آموزشی-فرهنگی

سال گذشته تعدد رویدادهای آموزشی و فرهنگی قابل تقدیر بود. چهارمین دوره مسابقات بین‌المللی کاشان، استارتاپ ویکند بازی‌سازی، رویداد Game TrigUp، نخستین استارتاپ ویکند بازی در قم، کنفرانس «بازی‌های رایانه‌ای؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» در شهر اصفهان، رویداد Global Game Jam 2016 و سپموزیوم تخصصی نوروگیم از جمله رویدادهای مهم و جریان‌ساز سال گذشته بودند.

پیش‌بینی می‌شود سال 95 به دلیل تصویب و ابلاغ برنامه ملی بازی‌های رایانه‌ای، سال هدفمندتری برای هنر-صنعت بازی‌سازی کشورمان باشد و روند رو به رشد بازی‌سازی و بازی‌سازان در کشور ادامه داشته باشد.