کودکان و نوجوانان نسبت به سایر اقشار، تأثیرات بیشتری از بازیهای رایانهای میگیرند. اساسیترین تأثیر بازیهای رایانهای که در رفتار فردی و اجتماعی کودک و نوجوان نمود عینی دارد، موضوع هویت است.
به گزارش روابط عمومی بنیاد ملی بازیهای رایانهای، بیست و دومین جلسه جبهه گفتمان انقلاب اسلامی روز دوشنبه 19 بهمن ماه با موضوع بررسی بازیهای رایانهای برگزار شد.
طی این جلسه که به گفتوگوی صمیمی با محمدجواد مطهری شریف اختصاص داشت، به وضعیت بازیهای رایانهای و اثرات متقابل آن در وضعیت فرهنگی جامعه پرداخته شد.
مطهری شریف در ابتدای بحث با اشاره به این فرمایش مقام معظم رهبری که: «در هر شرایطی با نگاه واقعبینانه به دنبال آرمانها باشید»، نگاه به آرمانها در هر موضوعی باید مورد توجه قرار گیرد خصوصاً در مسائلی که ارتباط مستقیم با موضوع فرهنگ دارد.
این کارشناس امور رایانه، موضوع گسترش روزافزون بازیهای رایانهای و میزان نفوذ آن در میان اقشار مختلف جامعه را مورد اشاره قرار داد و گفت: کودکان و نوجوانان نسبت به سایر اقشار، تأثیرات بیشتری از بازیهای رایانهای میگیرند. اساسیترین تأثیر بازیهای رایانهای که در رفتار فردی و اجتماعی کودک و نوجوان نمود عینی دارد، موضوع هویت است.
وی در ادامه با توضیح این مطلب که هویت به معنای چیستی و کیستی فرد و یکی از پیچیدهترین مباحث روانشناسی است، گفت: براساس نظریههای معروف روانشناسی، «من» به عنوان بخش خودآگاه شخصیت انسانی، تصویری از خود را شکل می دهد که قسمت مهمی از آن مربوط به جایگاه او در اجتماع است. داشتن هویت مستقل و ممتاز به صورت فردی و اجتماعی یک رکن اصلی در زندگی آدمی محسوب میشود. پاسخ به سوال کیستی چه در سطح فردی یا زندگی جمعی همواره یکی از دغدغههای انسان بوده است. هویت و نوع جهتگیری آن در دوران کودکی و نوجوانی، تعیینکننده بسیاری از سمتگیریها، تصمیمات و رفتارهای انسان در جوانی و سنین بالاتر خواهد شد.
محمدجواد مطهری شریف با اشاره به تغییر شکل فرآیند هویتیابی در دوران مدرن گفت: در گذشته، مکان نقش کلیدی در خلق هویت اجتماعی افراد داشت اما بهدنبال وقوع پدیده مدرنیته و خصوصاً بدنبال ظهور فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی، نقش مکان در شکل دهی به هویت بسیار کمرنگ شد، چرا که رسانهها و فناوریهای ارتباطی قادرند فرد را از مکان خودش جدا کنند و به جهان پیوند بزنند، در نتیجه افراد با منابع هویتیابی متکثری روبهرو هستند و هویتیابی شکلی غیرمحلی و جهانی پیدا کرده است. گیدنز بهعنوان یکی از بانفوذترین جامعهشناسان دنیا در قرن اخیر جامعه شناس برای شرح تغییر نقش مکان از اصطلاح از جاکندگی استفاده میکند. از جاکندگی به معنای کنده شدن روابط اجتماعی از محیطهای محلی از یکسو و تجدید ساختار این محیطها در پهنههای نامحدود زمانی- مکانی (مانند فضای مجازی) است.
مطهری شریف با اشاره به نقش مستقیم بازیهای کامپیوتری در اثرگذاری بر هویت افراد گفت: «اصولاً ارزشها بر باورهای آدمی اثر مستقیم دارد. از سوی دیگر باورها نیز اثر مستقیمی بر اهداف و انگیزههای انسان دارد. نتیجه آنکه تغییر ارزشها حتی میتواند انگیزه انجام امور مختلف و باورهای ما را تحت اثر قرار دهد. بازیهای کامپیوتری در تلفیق با شبکههای اجتماعی، بازیهای آنلاین را وارد عرصه زندگی مردم کردهاند. این امر نهایتاً میتواند به آرامی و کاملاً نامحسوس سبب تغییر ارزشها و جهانبینی در میان اعضای جامعه شود که نتیجه نهایی آن هم ایجاد تغییرات بنیادین در ارزشهای اجتماعی است.
محمدجواد مطهری شریف در پایان سخنان خود، مشخصات یک بازی رایانهای خوب را اینگونه تعریف کرد: یک بازی رایانهای مطلوب باید در عمل باعث ایجاد اتفاقات مثبتی شود؛ اتفاقاتی همچون: ایجاد و تقویت ارزشهای اسلامی و ایرانی، ایجاد روحیه خودباوری در کاربران، ایجاد روحیه اعتماد به نفس در کاربران خصوصاً کودک و نوجوان، تقویت هویت ملی و افتخار به ایرانی بودن، پرهیز از هرگونه اباههگری و بداخلاقی، عدم خشونت و ایجاد اهداف و انگیزههای مثبت در ذهن کاربران.